Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu 1959-cu ilin may ayının 6-da yaranmış və institutun yaranmasının məqsədi ölkəmizdə riyaziyyat və mexanika elmlərinin inkişafına xidmət etmək olmuşdur. İnstitutun əsas bazası 1945-ci ildən, yəni Akademiyamızın yarandığı gündən, fəaliyyət göstərən Fizika və Riyaziyyat İnstitutunun riyaziyyat sektoru olmuşdur. Fizika və Riyaziyyat İnstitutunda o vaxtlarda da sonrakı illərdə olduğu kimi, Azərbaycan Dövlət Universitetinin və Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun bəzi əməkdaşları 0,5 ştatda elmi işçilər kimi işləmiş və elmi tədqiqatlar institutda da respublikamızın ənənəvi istiqamətləri üzrə aparılmışdır.

Hal-hazırda AMEA Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunda 222 nəfər fəaliyyət göstərir. Onlardan : riyaziyyat üzrə elmlər doktoru – 39, riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru – 68, elmi dərəcəsi olmayan elmi işçilər- 21, ümumi elmi işçilərin sayı – 128 nəfər təşkil edir.
Elmi fəaliyyətlə məşğul olan şöbə sayı – 14, köməkçi şöbə sayı – 7 , texniki şöbə sayı – 1.